De aanval op de zuidelijke kant van de bruggen werd bij het aanbreken van de dag ingezet door het Amerikaanse 2/505 PIR en de Britse Grenadier Guards.
Daarbij moesten diverse delen van de binnenstad en het gebied rond de Elektriciteitscentrale gezuiverd worden van de daar aanwezige Duitse troepen. Op een aantal locaties was de Duitse tegenstand zo hardnekkig dat in de huizen om elke kamer gevochten moest worden. Soms verplaatste het strijdtoneel zich zelfs naar de daken. Ook de opmars van het Keizer Karelplein naar het zwaar versterkte keizer Lodewijkplein (het huidige Trajanusplein) verliep zeer traag en moeizaam.
|
|
|
|---|---|
|
|
|
Pas rond 13.30 uur bereikten de geallieerden Kelfkensbos. De beslissende aanval op het Valkhof werd pas twee uur later ingezet door de King’s Company van de Grenadier Guards. Het Valkhof was een goed verdedigbare positie en de aanwezige Duitse troepen hadden zich versterkt met onder andere een SS- Panzergrenadier Bataillon onder Hauptsturmführer Karl-Heinz Euling. Aangezien een frontale aanval tot zware verliezen zou leiden viel de King’s Company de zwakker verdedigde zijkant van het Valkhof aan. Vanuit het politiekantoor (de huidige Lindenberg) slaagden de Britten erin de Duitsers op het Valkhof te overmeesteren. Opvallend daarbij was het hoge aantal slachtoffers aan beide zijden. Ondertussen viel de 4e Company het Hunnerpark binnen. Zij vochten zich door de tuinen achter de huizen tussen het Kelfkensbos en de middeleeuwse verdedigingsmuur van het Hunnerpark, een weg naar de strategisch gelegen Belvédère toren. In één van die huizen, de kapitale villa van Robert Jansen (waar nu museum het Valkhof staat), had Euling zijn hoofdkwartier gevestigd. Gewapend met fosforgranaten en machinegeweren wist een Brits peloton de Duitse weerstand te breken waarbij de villa in vlammen op ging. Euling wist in de kelder onder het brandende huis met een aantal mannen te overleven en ontsnapte ’s nachts op miraculeuze wijze. Door de verovering van het SS-bolwerk de Belvédère en het Keizer Lodewijkplein waren de belangrijkste elementen van de brugverdediging in geallieerde handen gevallen. De Duitse weerstand aan de zuidelijke zijde was hiermee gebroken.
Nu moest de verkeersbrug nog worden ingenomen.
Afbeeldingen:
Kaart van de slag om de Waalbrug weergegeven in “Als sterren van de hemel” van Norbert A. de Groot p.131.
Wegversperring noordzijde.
Tanks op de brug
De geallieerden waren na de oversteek en verovering van Belvédère en Valkhof, in de veronderstelling dat de noordzijde van de verkeersbrug al in handen was van de Amerikaanse para’s. Door deze aanname stuurden ze slechts vier tanks zonder begeleidende infanterie over de brug. Sergeant Peter Robinson leidde de twee tanks die als eerste over de brug reden. Onder felle beschietingen van SS-troepen en met veel geluk en volharding bereikten ze de overkant. Zelfs vanuit de bogen van de brug, waar Duitse geniesoldaten bezig waren springladingen aan te leggen, werden ze belaagd.
In het kielzog van beide tanks (en die van Lord Carrington die pal achter hun aan reed) volgde een gepantserd verkenningsvoertuig van de Royal Engineers. Aan boord was Lieutenant Jones met de opdracht om elke bedrading naar mogelijke explosieven onschadelijk te maken.
De brug was inderdaad ondermijnd maar Generalfeldmarschall Walter Model had tot dan toe uitdrukkelijk het bevel gegeven dat de brug gespaard moest blijven. Op het moment dat de Duitsers de eerste Britse tanks op de brug zagen verschijnen werd eigenmachtig besloten Models bevel te negeren. De bronnen zijn op dit punt niet eenduidig.
Wie gaf dit bevel? Was het SS-Brigadeführer Heinz Harmel, commandant van de 10.SS-Panzer Division Frundsberg? of SS-Untersturmführer Traupel ? Feit is dat tot grote verbijstering van de verantwoordelijke er niets gebeurde. De brug vloog niet de lucht in! Er is hiervoor nooit een goede verklaring gevonden. Waren de ontstekingskabels al eerder door artillerievuur kapotgeschoten? Of was het toch een sabotageactie van Jan van Hoof?
In de vroege avond ontmoetten Amerikaanse soldaten van het 504PIR en de bemanningen van de twee Britse tanks elkaar aan de noordkant van de brug.
Hij was eindelijk in Geallieerde handen.